حسابداری کالای امانی به فرآیند ثبت کالاهایی اشاره دارد که به صورت امانی به فروشنده یا نماینده‌ای دیگر سپرده شده‌اند تا به فروش برسند. در این نوع معاملات، مالکیت کالا همچنان برای مالک اصلی باقی می‌ماند تا کالا توسط نماینده فروش فروخته شود. این روش از حسابداری به مالک اصلی اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به انتقال مالکیت، کالاهای خود را در بازار عرضه کند و در عین حال نماینده نیز از فروش کالاها بهره‌مند شود. در ادامه موسسه حسابداری چرتکه پرداز به توضیح کالای امانی، ثبت حسابداری آن و مفاهیم مربوط به آن می‌پردازیم.

کالای امانی چیست؟

برخی از واحدهای تجاری تولید کننده و توزیع کننده جهت به دست آوردن بازار جدید و توسعه فروش، برخی از کالاهای خود را به عنوان کالای امانی در اختیار اشخاص یا شرکت‌ها تحت عنوان نماینده قرار می‌دهند تا توسط آن‌ها به فروش برسد. مالک اصلی (آمر) کالای امانی را برای نماینده (حق العمل کار) ارسال می‌کند و نماینده کالا را به فروش می‌رساند و طبق توافق درصدی از فروش محصولات دریافت می‌کند. طبق استانداردهای حسابداری تا زمانی که کالای امانی به شخص ثالث فروخته نشود، نباید به عنوان درآمد شناسایی شود.

آمر و حق العمل کار

آمر: شخصی یا شرکتی است که کالای امانی را برای فروش به صورت امانی برای طرف مقابل خود می‌فرستد. به فرستنده و صاحب کالای امانی، آمر می‌گویند.

حق العمل کار: شخص یا شرکتی است که به نام خود ولی به حساب دیگری معامله کرده و در قبال آن حق العمل دریافت می‌کند. حق العمل کار، کالای امانی را می‌پذیرد و در مقابل دریافت درصدی از فروش، کالا را به فروش می‌رساند.

تفاوت فروش عادی و فروش کالای امانی

• در فروش عادی مالکیت کالا به فروشنده منتقل می‌شود؛ اما در فروش کالای امانی مالک کالا همان آمر است.
• در فروش عادی، فروشنده با فروش کالا سود یا زیان به دست می‌آورد؛ اما در فروش کالای امانی، حق العمل کار درصدی از فروش و یا حق العمل دریافت می‎‌کند.
• در فروش عادی در صورت ورشکست شدن فروشنده، آمر بایستی مانند مابقی طلبکارها برای طلب خود اقدام کند؛ اما در فروش کالای امانی، آمر می‌تواند کالای خود را عیناً پس بگیرد.
• در فروش عادی تمامی مزایا و مخاطرات کالا به فروشنده منتقل می‌شود؛ اما در فروش کالای امانی تمامی مزایا و مخاطرات کالا برای آمر است و به حق العمل کار منتقل نمی‌شود.

مزایای فروش امانی برای آمر

1. دسترسی به بازارهای جدید و در نتیجه گسترش بازار و افزایش فروش
2. اطمینان بیشتر از وصول بهای کالای امانی تا فروش‌های عادی نسیه
3. تبلیغ و بازاریابی برای محصولات جدید
4. کاهش هزینه‌های فروش و بازاریابی

مزایای فروش امانی برای حق العمل کار

1. کسب درآمد بدون نیاز به سرمایه گذاری
2. کاهش ریسک فروخته نشدن یا از مد افتادن
3. در صورت کاهش قیمت فروش، حق العمل کار زیان نمی‌کند.
4. در اثر فروش نرفتن کالای امانی، سرمایه حق العمل کار راکد نمی‌ماند.

سند حسابداری کالای امانی در دفاتر آمر

ثبت حسابداری کالای امانی زمانی در دفتر آمر انجام می‌شود که کالای امانی برای حق العمل کار ارسال شود.

ارسال کالا به حق العمل کار

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
کالای ارسالی		***

پرداخت هزینه‌های ارسال کالای امانی توسط آمر

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
بانک		***

ثبت مبلغ فروش کالا توسط حق العمل کار

شرح	بدهکار	بستانکار
حساب شخص حق العمل کار	***
کالای امانی		***

نحوه ثبت پرداخت هزینه‌های انجام شده توسط حق العمل کار

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
حساب شخص حق العمل کار		***

پرداخت حق العمل

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
حساب شخص حق العمل کار		***

ثبت دریافت حواله از حق العمل کار (دریافت مبلغ فروش پس از کسر هزینه‌ها و حق العمل)

شرح	بدهکار	بستانکار
وجه نقد/اسناد دریافتنی	***
حساب شخص حق العمل کار		***

بستن حساب کالای امانی در صورت سود

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
خلاصه سود و زیان		***

بستن حساب کالای امانی در صورت زیان

شرح	بدهکار	بستانکار
خلاصه سود و زیان	***
کالای امانی		***

سند حسابداری کالای امانی در دفاتر حق العمل کار

مراحل ثبت سند حسابداری کالای امانی در دفاتر حق العمل کار به شرح زیر است:

پرداخت هزینه حمل و انبارداری

شرح	بدهکار	بستانکار
حساب شخص آمر	***
صندوق		***

هزینه‌های تخلیه و حمل

شرح	بدهکار	بستانکار
حساب شخص آمر	***
صندوق		***

نحوه ثبت بهای کالای فروش رفته

شرح	بدهکار	بستانکار
صندوق	***
حساب شخص آمر		***

ثبت حق العمل مقرر برای حق العمل کاری

شرح	بدهکار	بستانکار
حساب شخص آمر	***
درآمد		***

نحوه ثبت حق التضمین

شرح	بدهکار	بستانکار
کالای امانی	***
حساب شخص حق العمل کار		***

ثبت ارسال حواله

شرح	بدهکار	بستانکار
حساب شخص آمر	***
وجه نقد		***

نکات ثبت حسابداری کالای امانی

• حساب آمر در حسابداری کالای امانی به منزله حساب‌های پرداختنی و حساب حق العمل کار به منزله حساب‌های دریافتنی است.
• حساب کالای امانی به منزله عملکرد فروش امانی در دفاتر آمر می‌باشد که در پایان دوره در صورت بدهکار بودن نشان دهنده زیان فروش امانی و در صورت بستانکار بودن نشان دهنده سود فروش امانی می‌باشد.
• حساب موجودی کالا نزد حق العمل کار یک حساب دائمی بوده که جزو موجودی‌های آمر در ترازنامه در قسمت دارایی‌های جاری ذکر می‌شود.
• حق العمل و حق التضمین جز هزینه‌های فروش هستند.

آیا می‌توان کالاهای امانی را در قسمت دارایی‌ها ثبت کرد؟

برخلاف کالای نسیه که می‌توان آن را در قسمت دارایی‌ها ثبت کرد، امکان ثبت کالای امانی در دارایی‌ها وجود ندارد؛ زیرا این کالاها به شرکت یا فردی که آن‌ها را در اختیار دارد تعلق ندارند. کالای امانی به معنای کالایی است که توسط شخص یا شرکت دیگر به امانت گرفته شده است و مالکیت آن همچنان با صاحب اصلی آن کالا باقی می‌ماند؛ به همین دلیل کالای امانی جز موجودی کالا نیست. اغلب کالاها به قصد فروش در انبار هستند و جز دارایی‌ها به شمار نمی‌روند. کالای امانی به عنوان یک حساب واسطه است و به علت اینکه در مورد کالای امانی هیچ خریدی صورت نگرفته، نمی‌توان آن را مانند کالای نسیه در قسمت دارایی ثبت نمود.

کالاهای امانی در پایان دوره مالی

در پایان دوره بایستی مقدار کالایی که نزد حق العمل کار باقی مانده و به فروش نرسیده، به قیمت تمام شده به موجودی کالای آمر اضافه شود و در دفاتر آمر جهت تنظیم و تهیه صورت‌های مالی ثبت شود.

کدینگ حسابداری کالای امانی

گروه حساب	سطح کل	سطح معین
فروش	کالای امانی	کالای امانی-نام حق العمل کار

گروه حساب	سطح کل	سطح معین
بهای تمام شده کالای فروش رفته	کالای ارسالی	کالای ارسالی-نام حق العمل کار

کدینگ آمر

گروه حساب	سطح کل	سطح معین	سطح تفضیلی
بدهی جاری	بستانکاران جاری	آمر-کالای امانی	نام آمر

گروه حساب	سطح کل	سطح معین	سطح تفضیلی
دارایی جاری	حساب دریافتنی جاری	حق العمل کار-کالای امانی	نام حق العمل کار

آیا امکان بازگشت کالای امانی وجود دارد؟

در صورتی که حق العمل کار قادر به فروش کالای امانی نباشد، می‌تواند نسبت به عودت کالا به آمر با هزینه آمر اقدام نماید. همچنین آمر می‌تواند قبل از ارسال کالا برای حق العمل کار تخصص، تجربه و توانایی حق العمل کار را بررسی کند که مجبور به پذیرش کالای مرجوعی نشود.

جمع بندی

حسابداری کالای امانی، کمک می‌کند تا بدون انتقال مالکیت کالا، بتوان کالای خود را به فروش رساند و بازار جدید و فروش گسترده‌تر داشت. همچنین به نماینده فروش کمک می‌کند تا بدون نیاز به سرمایه گذاری، کسب درآمد کند.

به حساب خود برسید.

موسسه حسابداری چرتکه پرداز

تجربه و اعتماد دو مولفه اساسی برای اثبات کیفیت خدمات توسط هر سازمان می باشد که جز با گذشت زمان بدست نمی آید. در این میان موسسه مالی و حسابداری چرتکه پرداز اعتماد شرکتها، کسب و کارها و سازمان های مختلف را به خود جلب کرده است.

رسالت ما ارایه خدمات با بهترین کیفیت در بالاترین سطح حرفه ای ممکن به مشتریانمان است. اعتقاد داریم که با این طرز عمل، می توانیم اعتبار خود را افزایش دهیم تا در حرفه مان بهترین بمانیم. ما به رعایت ارزش های اخلاقی با عمل کردن به آن ها، اعتقاد راسخ داریم.

قوانین پیچیده، بخشنامه‌های متعدد و ابهام و تعارض در قوانین، ایجاد یک گزارش مالی و ارائه آن به استفاده کنندگان برون سازمانی اعم از سازمان امور مالیاتی، سازمان تامین اجتماعی و .. را کاری بسیار تخصصی کرده است. این دشواری و پیچیدگی نه‌تنها باعث اتلاف وقت سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌شود، بلکه درنهایت موجب تحمیل هزینه های سنگین می‌شود و خسارت‌های گاه جبران‌ناپذیری را برای شرکت‌ها و سازمان‌ها به همراه می‌آورد. ما در موسسه چرتکه پرداز ادعای تسط کامل بر تمام قوانین و مقررات را نداریم اما همواره در تلاشیم که از آخرین تغییرات علم حسابداری و قوانین کشور با اطلاع بوده دانش خود را بروز نگهداریم.

جهت ارتباط با ما

آدرس :

گیلان، لنگرود، بلوار شهید عبدالکریمی، روبه روی پلیس+۱۰، کوچه صدف، پلاک۱۰، موسسه حسابداری چرتکه پرداز

تلفن تماس:

013-42531537

09112437827

09118548004