افزایش درآمدها بر پایه عدالت و ساماندهی نظام مالیاتی/ مالیات ‌ستانی مبتنی بر داده ‌محوری / حمایت از تولید و افزایش رضایت مؤدیان

به گزارش رسانه ها تحرک و پویایی نظام مالیاتی با روی کار آمدن دولت سیزدهم در عرصه عمل با موفقیت‏های مشهودی توام گشته است. امیدواری‏ها نسبت به شفاف سازی و تحقق اقتصادی پویا مبتنی بر افزایش درآمدها ی پایدار فزونی یافته است. از همین رو اقدامات، چشم اندازها و برنامه ریزی‏های تحولی سازمان امور مالیاتی کشور، موردتوجه برخی رسانه‏ های مهم کشور قرار گرفته است. در تازه ترین گزارش برخی دستاوردهای نظام مالیاتی را مورد بررسی قرار داده و به راهکارهای افزایش سهم مالیات از بودجه دولت پرداخته است.

مالیاتی و حمایت از تولید و افزایش رضایت مؤدیان مالیاتی اقداماتی را در حوزه‌های مختلف اجرایی نموده است.

1. تحقق کامل درآمدهای مالیاتی

سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۶ هزار میلیارد تومان در منابع مالیات‌های مستقیم و کالاها و خدمات وصول شد. نسبت به سال ۱۳۹۹ به میزان ۵۹ درصد رشد و نسبت به مصوب قانون بودجه سال ۱۴۰۰ معادل ۱۱۳ درصد تحقق داشته است.

عملکرد سازمان امور مالیاتی کشور در سال ۱۴۰۱ نشان‌دهنده وصول ۴۷۲ هزارمیلیارد تومان درآمدهای مالیاتی در منابع مالیات‌های مستقیم و کالاها و خدمات با رشد ۵۴ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ و تحقق ۱۰۴ درصدی نسبت به رقم مصوب قانون بودجه سال ۱۴۰۱ بوده است.

مقایسه این آمار با روند چند سال گذشته حاکی از عملکرد درخشان نظام مالیاتی در تحقق درآمدهای مالیاتی است.

در پنج ماهه سال ۱۴۰۲ نیز بالغ بر 282 هزارمیلیارد تومان در منابع مالیات‌های مستقیم و کالاها و خدمات با رشد 52 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل و تحقق 90 درصدی نسبت به مصوب قانون بودجه سال‌جاری توسط این سازمان وصول شد.

2. اجرای قانون پایانه ‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان

بعد از دو سال معطلی در دولت قبل با ۱۰ درصد پیشرفت پروژه، طی سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در دولت سیزدهم با جدیت اجرایی شد. اجرای تدریجی فراخوان‌های چندمرحله‌ای مؤدیان و لزوم صدور صورتحساب الکترونیک و ارسال آن به سامانه مؤدیان در دستورکار این سازمان بوده است. با تصویب قانون تسهیل تکالیف مؤدیان در اجرای قانون پایانه ‌های فروشگاهی، مواردی از قبیل تغییر زمان اجرای قانون توسط اشخاص حقوقی از ابتدای مهرماه ۱۴۰۲ و سایر مؤدیان از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۲، امکان بخشودگی ۱۰۰ درصدی جرائم سامانه مؤدیان تا پایان سال ۱۴۰۳، تهیه اظهارنامه برای مؤدیان توسط سازمان امور مالیاتی کشور و اصلاح آن توسط مؤدی و امکان پذیرش هزینه‌ ها و اعتبارهای خارج از سامانه تا پایان سال ۱۴۰۳ در راستای ارتقای رضایتمندی و بهبود خدمات مؤدیان مد نظر قرار گرفته است.

ساماندهی مالیاتی ابزارهای پذیرش در شبکه پرداخت و شناسایی بیش از ۸/۱۸ میلیون پذیرنده بانکی و الصاق بیش از ۳/۹ پذیرنده به پرونده مالیاتی مؤدیان، تفکیک حساب‌های شخصی از حساب‌های تجاری و شناسایی بیش از ۳/۸میلیون حساب تجاری، توسعه سامانه مؤدیان و ایجاد کارپوشه برای تمامی مؤدیان با دریافت بالغ بر ۲۳۴ میلیون عدد صورتحساب الکترونیک تا پایان خرداد ۱۴۰۲، ارزیابی شرکت‌های معتمد و صدور 7 مجوز برای شرکت‌های معتمد نوع اول، دوم و سوم ارائه ‌کننده خدمات مالیاتی، تخصیص شناسه کالا و خدمات، امکان استفاده از امضای الکترونیک و امکان بهره‌ برداری از شماره اقتصادی برای همه مؤدیان از مهم‌ترین دستاوردهای نظام مالیاتی در این حوزه بوده است.

3.مالیات ‌ستانی مبتنی بر عدالت ‌محوری، داده‌ محوری و رضایتمندی مؤدیان

شناسایی بیش از چهار میلیون مؤدی جدید در سال ۱۴۰۰ و بیش از دو میلیون و ۷۰۰ هزار مؤدی جدید در سال ۱۴۰۱ در نتیجه اقدامات در زمینه اتصال درگاه‌های پرداخت به پرونده مالیاتی مؤدیان و شناسایی مؤدیان جدید بوده است.

رسیدگی به گزارش‌های مردمی فرار مالیاتی (سوت ‌زنی)، نظارت بر تراکنش‌های مشکوک بانکی و شناسایی سیستماتیک شرکت‌های‌ صوری از دیگر اقدامات مهم و تحولی در زمینه مقابله با فرار و برقراری عدالت مالیاتی بوده است.

از مهم‌ترین اقدامات تحولی در راستای تسهیل ارائه خدمات به مؤدیان می ‌توان به توسعه پنجره واحد خدمات مالیاتی، ابلاغ الکترونیکی کلیه اوراق مالیاتی، کاهش ۷ درصدی نرخ مالیات اشخاص حقوقی (کاهش نرخ از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد در سال ۱۴۰۱ و از ۲۰ درصد به ۱۸ درصد در سال ۱۴۰۲) و اعمال نرخ صفر مالیاتی برای انتقال سود تقسیم ‌نشده شرکت‌های بورسی و فرابورسی در راستای کاهش فشار به بخش اقتصاد، تخصیص عوارض ارزش ‌افزوده به مناطق کمترتوسعه ‌یافته، ایجاد پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مؤدیان اشاره کرد.

افزایش ۵۰ درصدی تعداد اظهارنامه‌ های دریافتی، پذیرش حدود ۸۰ درصدی خوداظهاری مؤدیان و قطعی‌ سازی چهار میلیون و ۷۷۰ هزار پرونده مالیاتی بدون رسیدگی و تولید اظهارنامه برآوردی برای مؤدیان فاقد اظهارنامه نیز از مهم‌ترین اقدامات در حوزه مالیات ‌ستانی مبتنی بر داده ‌محوری است.

راهکارهای افزایش سهم مالیات از بودجه دولت

ساماندهی و هدفمندی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی: کثرت و غیرهدفمند بودن معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی یکی از چالش‌های مهم نظام مالیاتی است. به‌ طوری‌که میزان معافیت‌ها و مشوق‌های ثبت ‌شده در سال ۱۴۰۰ درآمد مالیاتی معادل۳۷۰ هزار میلیارد تومان به دولت تحمیل کرده است.

از مهم‌ترین موارد معافیت‌ها و عدم شمولیت‌های گسترده و غیر یکپارچه مالیاتی می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– (ه‍)‍ تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ در خصوص انتقال سود تقسیم ‌نشده شرکت‌ها به حساب افزایش سرمایه

– (ر) تبصره ۷ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ در خصوص انتقال مالیات سازمان‌های ایدرو و ایمیدرو به حساب تمرکز وجوه شرکت‌های دولتی

-بند (ب) ماده ۱۵۹ قانون برنامه پنجم توسعه در خصوص فعالیت‌های واحدهای تولیدی و معدنی

-بند ۲ ماده ۱۴۵ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص سود سپرده اشخاص حقوقی

-گسترش مالیات بر ارزش افزوده و اصلاح فرآیند رسیدگی طبق قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده سهم دولت از ۶ به ۵ درصد کاهش یافت. سهم شهرداری‌ها از ۳ به ۴ درصد افزایش یافت.همچنین نرخ مالیات ارزش افزوده کالاهای اساسی از ۹ درصد به یک درصد کاهش یافت.

-تکمیل بانک اطلاعاتی مالی – اقتصادی مؤدیان مالیاتی برای مبارزه مؤثر با فرار مالیاتی و لزوم افزایش مشارکت سایر ذی‌نفعان و دستگاه‌ها

-لزوم مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط برای تحقق کامل درآمدهای مالیاتی به ‌ویژه در پایه‌ های جدید (از جمله خانه‌ های خالی، خانه ‌های گران‌قیمت و خودروهای لوکس)

-تصویب مالیات بر سوداگری و سفته ‌بازی و جمع درآمد و تدوین پیش‌نویس لایحه جامع مالیاتی

-افزایش اختیارات و تقویت ساختار سازمان امور مالیاتی کشور به‌ ویژه در حوزه‌ های فنی و تکنولوژیک

-افزایش نرخ مالیاتی در مناطق برخوردار و کاهش نرخ مالیاتی در مناطق کمتر برخوردار.